बिमिस्टेकको शिखर सम्मेलन काठमाडौंमा

बिमिस्टेकको शिखर सम्मेलन काठमाडौंमा
जेठ १७ गते । प्रधानमन्त्री केपी शर्मा ओलीले जतिसक्दो छिटो नेपालले बहुपक्षीय प्राविधिक तथा आर्थिक सहयोगका लागि बंगालको खाडीकाको प्रयास ९बिमिस्टेक०को शिखर सम्मेलन काठमाडौंमा गर्ने बताएका छन् । निर्वाचनको कारणले केही ढिलो भएपनि अब नेपाल स्थायीत्व र विकासमा उन्मुख रहेको भन्दै समयमा बिमिस्टेक सम्मेलन गर्ने बताए ।
यस प्रकारको क्षेत्रीयस्तरको संगठनलाई विकास र समृद्धिको माध्यम बनाएर अघि बढ्न पर्ने भन्दै उनले यसमा जोड दिएका हुन् ।

नेपाल भ्रमणमा रहेका बिमिस्टेकका महासचिब सहिदुल इस्लामले भेट दिँदै प्रधानमन्त्रीले त्यस्तो धारणा राखेका हुन् । प्रधानमन्त्री ओलीले बिमिस्टेकका विगतका कामबाट पाठ सिकेर आगामी दिनमा यसलाई थप प्रभावकारी बनाउनु पर्ने बताए । ‘बिमिस्टेक सञ्चालनका लागि अल्पकालीन, मध्यकालीन र दीर्घकालीन योजना बनाएर अघि बढ्नु उपयुक्त हुनेछ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भने,‘हामी सम्मेलनको लागि तयारी गर्दैछौं । छिटो सम्मेलन पनि गर्नेछौं ।’
आगामी सम्मेलनबाट यस क्षेत्रका जनताका लागि प्रभावकारी हुने किसिमका कार्यक्रम ल्याउन आवश्यक रहेको बताए । नेपाल विगत चार वर्षदेखि बिमिस्टेकको अध्यक्षता गरिरहेको छ । डेढ अर्बभन्दा बढी जनसंख्या समेट्ने यो संगठन सन् १९९७ मा स्थापना भएको हो । यसमा नेपाल, बंगलादेश, भुटान, भारत, म्यानमार, नेपाल, श्रीलंका र थाइल्यान्ड सदस्य छन् । यसको पहिलो सम्मेलन थाइल्याण्डमा सन २००४ मा भएको हो भने दोस्रो भारतमा सन २००८ मा भएको थियो । त्यसपछि तेस्रो शिखर सम्मेलन ६ वर्षपछि सन २०१४ मा म्यानमारमा भएदेखि नेपाल यसको अध्यक्ष छ ।

त्यसपछि नेपालले शिखर सम्मेलन चार वर्ष भित्र गर्ने भनेको थियो । मार्चमा चार वर्ष पुगेर पनि यहाँसम्म आइसकेको छ । नेपालले निर्वाचनको कारण केही ढिला भएपनि यो वर्ष शिखर सम्मेलन गर्ने बताउँदै आएको छ । भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको हालै सम्पन्न नेपाल भ्रमणका उनले दक्षिण एसियाली क्षेत्रीय सहयोग संगठन ९सार्क०को शिखर सम्मेलनको विषयमा कुरा हुँदा अहिले बिमस्टेक सम्मेलन खाँचो रहेको बताएको थिए । पछिल्लो समय भारतले बिमिस्टेकका लागि दबाब बढाउँदै गएपछि यसको शिखर सम्मेलनबारे छलफल गर्न बिमिस्टेकका महासचिव शाहिदुल इस्लाम अहिले काठमाडौंमा भेटघाटमा छन् । उनले बुधबार परराष्ट्रमन्त्री प्रदीप ज्ञवाली र राष्ट्रपति विद्यादेवी भण्डारीलाई भेटेका थिए । उक्त छलफलमा पनि उनले शिखर सम्मेलन लगायत यसको सुधारको बारेमा छलफल गरेको बताइएको छ ।

माइनस पाकिस्तान भन्ने नामले कूटनीतिक वृत्तमा परिचित यो संगठनलाई जिवन्त पार्न भारतले सन् २०१६ मा गोआमा सम्पन्न ब्रिक्स सम्मेलनमा पर्यवेक्षक पाहुना बनाएर बोलाएको थियो । रिट्रिटमा भएको त्यो छलफलले पनि सार्क भन्दा बिमिस्टेकलाई भारतले जोड दिएको बुझ्न सकिन्थ्यो । भारतले लगातार सार्कमा भन्दा बिमिस्टेकमा जोड दिएको कारण पनि यस क्षेत्रमा प्रभाव राख्दै आएको मुलुक भारत बिमिस्टेकमा लागेको बुझ्न सकिन्थ्यो । सायद यही देखेर होला प्रधानमन्त्री ओलीले बिमिस्टेकको शिखर सम्मेलन र तयारीबारेमा छलफल अघि बढाएका छन् । परराष्ट्रमन्त्रालयले पनि बिमिस्टेक शिखर सम्मेलनको विषयमा छलफल भएको बताउँदै आएको छ । ‘हामी आर्थिक सामाजिक विकासमा द्रुतगतिमा दौडनु पर्दछ । बिमिस्टेक यस प्रक्रियाप्रति प्रतिवद्ध छ,’ प्रधानमन्त्री ओलीले भन्दै यसलाई अघि बढाउन जोड दिएको उनको सचिवालयले जनायो ।

प्रधानमन्त्री ओलीले बंगालको खाडी वरीपरीका मुलुक भएकोले यस क्षेत्रमा पानी जहाज सञ्चालन गर्न पर्नेमा जोड दिए । पानी जहाजको माध्यमबाट बिमिस्टेकका सदस्य राष्ट्रहरु एकआपसमा जोडिन थप सहज हुने विषयलाई अघि बढाउन महासचिवालाई सुझाएका छन् ।

प्रधानमन्त्री ओली यतिबेला बिमिस्टेकका अध्यक्ष समेत हुन् । परराष्ट्रअधिकारीका अनुसार नेपालले बिमिस्टेकलाई भन्दा सार्कलाई नै बढि जोड दिनुपर्ने हुन्छ । सार्कको सचिवालय काठमाडौंम छ भने दक्षिण एसियाली मुलुकलाई कनेक्ट पनि सार्कले नै गरेको हुनाले बिमिस्टेक सार्कको शैलीको संगठन पनि होइन । सार्क भारत र पाकिस्तानको झगडाले ओझेलमा परेको भन्दै यसलाई आर्थिक माध्यमले जोडर सवल बनाउन पर्ने एकथरीको धारणा छ भने भारतले भने बिमिस्टेकलाई नै महत्व दिँदै आएको छ । स्रोतःई कान्तिपुर डट कम